Aandacht voor diversiteit in leertrajecten 

Die wordt ook wel eens een superdiverse, plurale of een pluriforme samenleving genoemd. Welke term je ook gebruikt, weet dat die niet meer enkel slaat op etnisch-culturele verschillen of sociale ongelijkheden, maar op allerlei verschillen tussen individuen en groepen.

Het kan gaan om gender, seksuele geaardheid, leeftijd, lichamelijke kenmerken, lichamelijke en verstandelijke beperkingen, sociale klasse, taal, opleidingsniveau, religie en samenlevingsvorm.

Onze samenleving is per definitie divers. Die diversiteit is overal aanwezig, ook bij jouw cursisten.

Als lesgever kan je diversiteit niet negeren. Een van de belangrijke taken van onderwijsinstellingen en opleidingsverstrekkers is burgerschapsvorming.

Je cursisten begeven zich elke dag in een pluriforme samenleving. Daar moeten ze op een positieve en constructieve manier omgaan met diversiteit om met elkaar te kunnen samenleven. Dat lukt als ze diversiteit kennen, herkennen en ermee kunnen omgaan.

Een andere belangrijke taak van onderwijs is het bieden van gelijke en maximale onderwijskansen. Leren zal gemakkelijker en aangenamer verlopen als cursisten zich gezien en gewaardeerd voelen, als ze voldoende mogelijkheden krijgen om zich te ontwikkelen en als ze het gevoel hebben maximale kansen te krijgen, ongeacht hun afkomst, geaardheid of achtergrond.

Maak van omgaan met diversiteit geen aparte cursus. Diversiteit is geen vak of te behalen doel, maar een uitgangspunt voor het leren.

Sociale interactie is er altijd. Interessante leermomenten doen zich constant voor.

Een lesgroep is een minimaatschappij, waarin je constant wordt geconfronteerd met mensen die op ontelbare manieren anders zijn. Maak daar gebruik van.

In een diverse groep cursisten vind je heel wat verschillende leervoorkeuren. Maak gebruik van verschillende leermethoden om daarop in te spelen. Wissel bijvoorbeeld af tussen mondelinge, schriftelijke en beeldende instructies.

Maak ook gebruik van verschillende werkvormen: groepswerk, presentaties of een-op-eeninstructies. Samenwerkend leren is heel belangrijk in een diverse lesgroep. Verschillende perspectieven komen zo heel natuurlijk aan bod.

Niet enkel je lesmethode, maar ook je evaluatie kan heel divers zijn. Geef cursisten de kans om hun beheersing van de leerinhouden op verschillende manieren en  momenten te tonen.

Cursisten die zichzelf herkennen in het lesmateriaal, zijn gemotiveerder en leren beter. Zorg ervoor dat het lesmateriaal, de beelden en de taal die je gebruikt, niemand uitsluiten. Het Steunpunt Diversiteit en Leren heeft een aantal criteria opgesteld waar je rekening mee kan houden.

1. Authenticiteit

• De leerinhoud is herkenbaar voor cursisten.
• Oefeningen, taken en bronnen tonen realistische leefomgevingen. Ga aan de slag met concrete thema’s en problemen.

2. Normaliteit

• De leerinhoud spreekt mensen met diverse achtergronden aan.
• Toon diversiteit als een normaal en dagelijks fenomeen.
• Toon alle burgers als onderdeel van de samenleving.

3. Beeldvorming

• Laat een divers beeld van de samenleving zien.
• Vermijd stereotypen en vooroordelen.
• Toon evenveel vrouwen als mannen. Toon mensen waarvan het geslacht niet meteen duidelijk is.
• Doorbreek rollenpatronen bij het tonen van activiteiten en jobs.
• Laat verschillende gezinsvormen zien.
• Breedbeeld heeft een e-learning die je leert hoe je de diversiteit in de samenleving meer kan laten zien in mediaproducten. Een aanrader.

4. Taalgebruik

• Gebruik duidelijke en toegankelijke taal.
• Houd rekening met cursisten voor wie Nederlands niet de eerste taal is.
• Gebruik neutrale woorden: partner, ouder, …

5. Multiperspectiviteit

• Vermijd een eurocentrische benadering. Benadruk dat verworvenheden uit alle werelddelen hebben bijgedragen aan onze huidige kennis en inzichten.
• Besteed aandacht aan het onzichtbaar gemaakte verleden van minderheidsgroepen in de samenleving.
• Toon culturele verscheidenheid en verschillen in maatschappelijke posities.

6. Meervoudige identiteit

• Personen worden behandeld als individuen, niet als onderdeel van homogene groepen.
• Toon individuen als gewone, unieke mensen die met elkaar omgaan in alledaagse situaties, verschillende contexten en wisselende omstandigheden.