Tip 4: Activeer!

Het activeren van lerenden betekent hen actief betrekken in het leerproces door hen betekenisvolle leeractiviteiten te laten uitvoeren en hen te laten nadenken over de leerinhouden. Activerend onderwijs helpt lerenden om leerinhouden beter te verwerken en optimaliseert het leerproces.

Maar hoe activeer je lerenden in een online leeromgeving? Hier zijn enkele manieren:

Activeer je lerenden voordat je een nieuw hoofdstuk introduceert door een prikkelende vraag in de online leeromgeving te stellen. Bijvoorbeeld: "Hoe hoog is het armoedecijfer in België? Hoe hoog is het armoedecijfer in Canada?" Laat hen een gokje wagen en eventueel de antwoorden van anderen zien. Vervolgens leg je uit wat het armoedecijfer is. Deze voorafgaande vragen zorgen ervoor dat lerenden hieraan terugdenken en de nieuwe kennis hieraan koppelen. Een student kan bijvoorbeeld denken: "Ik dacht dat het armoedecijfer in België veel lager was, maar dat is niet zo vanwege deze bepaalde redenen."

Je kunt lerenden ook iets laten opzoeken voordat je nieuwe inhoud introduceert. Bijvoorbeeld: "Ga op zoek naar de definitie van artificiële intelligentie. Noteer kort wat je vindt en waar je het hebt gevonden." Dit geeft jou ook inzicht in de voorkennis van je lerenden.

Leg actief verbanden in je cursus. Zeg of schrijf bijvoorbeeld: "Weet je nog dat we in hoofdstuk drie de aanleidingen van de Eerste Wereldoorlog bespraken? Nu gaan we het hebben over de aanleidingen van de Tweede Wereldoorlog. Probeer de verschillen en overeenkomsten te vinden." Je kunt je lerenden ook vragen om een mindmap te maken. Op die manier ontdekken ze zelf de verbanden tussen verschillende leerinhouden.

Online ontvangen lerenden vaak passief nieuwe informatie, zoals door het lezen van een artikel, het luisteren naar een podcast of het bekijken van een kennisclip. Hoewel dit op zichzelf niet slecht is, kun je deze leeractiviteiten omzetten in actieve leerervaringen. Geef je lerenden bijvoorbeeld vragen of stellingen mee voordat ze een artikel lezen, een podcast beluisteren of een kennisclip bekijken.

Voorbeelden:

• Hoeveel leerprincipes voor effectief leren stelt Merrill voor? Schrijf ze op en noteer kort wat ze betekenen.
• In de podcast gaat het over beeldvorming en -analyse. Wat is het verschil tussen deze twee?
• Klopt het dat immigratie het geboortecijfer in België doet stijgen?

Door deze vragen vooraf mee te geven, geef je de lerenden een bepaalde focus of 'bril' waarmee ze door de leerinhouden gaan. Dit helpt hen om gerichter en actiever de informatie te verwerken dan wanneer ze gewoon een artikel lezen, een podcast beluisteren of een kennisclip bekijken.

Na afloop van een hoofdstuk kun je je lerenden vragen om een one-minute paper te schrijven met de vraag "Wat is het belangrijkste dat je geleerd hebt?" of "Welke vragen blijven onbeantwoord?" Een andere optie is hen het moeilijkste punt van het hoofdstuk te laten noteren en er een examenvraag rond te bedenken. Deze technieken, bekend als Classroom Assessment Techniques (CATs), zijn eenvoudige vragen en opdrachten die lerenden activeren. Hoewel ze CATs worden genoemd, kunnen veel van deze technieken ook online worden toegepast.

Activeren draait om het laten nadenken en actief bezig zijn met de leerstof. Ook in een online leeromgeving zijn er talloze mogelijkheden om dit te doen. Waar zou je activerende elementen kunnen inbouwen in jouw cursus?