AI en (e-)leren: wie of wat is die ChatGPT?

ChatGPT is een online programma van het softwarebedrijf OpenAI, dat AI-toepassingen toegankelijk wil maken voor het grote publiek. En AI, dat is dan weer artificiële intelligentie: ofwel een machine die via algoritmes mensachtige vaardigheden kan vertonen: redeneren, plannen, bijleren en zelfs creativiteit.

ChatGPT is een chatbot. De antwoorden die hij geeft, haalt hij uit een enorme dataset, samengesteld door het internet te ‘scrapen’, ofwel alle info – ook de onderliggende code en data dus – uit websites halen. Op basis daarvan stelt ChatGPT antwoorden samen die extreem menselijk en realistisch klinken.

Chatbots worden al langer ingezet. Alleen zijn die een pak eenvoudiger dan ChatGPT. Die heeft een zodanig uitgebreide dataset, dat hij op zowat alles kan antwoorden. En vooral het feit dat hij dat zo taalkundig correct doet, is spectaculair. Daarnaast verbetert hij zichzelf als je hem op fouten wijst en onthoudt hij wat eerder in het gesprek is gezegd. Dat maakt hem - bijna – meer dan menselijk.

Dit betekent vooral een enorme verandering voor contentproductie. ChatGPT heeft het vermogen om menselijk te redeneren en schrijven. Je hebt niet alleen het gevoel dat je met een mens praat; de teksten die hij neerpent zijn ook als door een mens geschreven. Vraag hem gerust een whitepaper over e-learning: binnen de minuut rollen de pagina’s uit je printer.

Het bijzondere – en leuke – is dat ChatGPT ook creatief kan zijn. Zo vroegen we hem een gedicht te schrijven over e-learning, in de stijl van Shakespeare.

“O wonderbaarlijk web van ongekende macht,

Waar kennis vrijelijk wordt gebracht,

Vanuit alle hoeken van de aarde,

Komt leren in een nieuw soort waarde.”

En zo ging hij nog drie coupletten door.

Waar ChatGPT zoal op kan antwoorden? Dat vroegen we hem uiteraard zelf. Dit was zijn antwoord:

• Algemene kennisvragen
• Taalkundige vragen
• Technische vragen
• Onderzoeksvragen
• Praktische vragen
• Filosofische en ethische vragen

Dat lijkt zowat alles wat je anders aan een docent vraagt, toch? Zijn de dagen van de docenten dan geteld? Nee, dat kon je al in deze blog lezen. ChatGPT is namelijk absoluut niet onfeilbaar, maar een goede docent wel onvervangbaar.

Bij het bovenstaande antwoord van ChatGPT stond ook een disclaimer: ‘Het is belangrijk om op te merken dat mijn antwoorden gebaseerd zijn op de informatie die mij is verstrekt en mijn kennisbereik. Het is dus altijd raadzaam om die informatie te controleren en verifiëren voor u deze gebruikt.’

Vooral bij kennis- en onderzoeksvragen slaat hij wel eens de bal mis. Hij kan alleen informatie geven waarop hij is getraind – en die info loopt maar tot en met 2021. Vraag je hem bijvoorbeeld over de meest recente ontwikkelingen in Oekraïne, dan krijg je iets over de inval in de Krim. Ook heel erg niche-onderwerpen zal hij niet meteen begrijpen. Dan mag je je aan een heel generiek antwoord verwachten. Voor ChatGPT geldt ook: beter een fout antwoord dan geen. Dus in noodgevallen gaat hij linken leggen die er niet zijn. Hij lijkt dus wel alwetend, maar is het zeker niet.

Nog een heikel punt is dat ChatGPT dan wel heel erg ‘feitenslim’ is, hij heeft nog steeds geen bewustzijn of gevoelens en dat merk je aan de teksten. Het blijft natuurlijk een robot.

ChatGPT haalde het nieuws toen een student aan de universiteit van Antwerpen gestraft werd voor fraude (niet: plagiaat) omdat hij of zij een tekst door ChatGPT had laten schrijven. Het onderwijs houdt nu dus wel wat de adem in. Wat doen we ermee? Omarmen of verbieden? Negeren of integreren?

ChatGPT verwijst niet naar bronnen, dus je hebt er maar het raden naar waar de info vandaan komt. Daarnaast is de info niet altijd correct. En het is onethisch om kritiekloos content te gaan kopiëren. Weg ermee, dus?

Neen. Het onderwijs kan ChatGPT beter omarmen als handige nieuwe tool om bijvoorbeeld de schrijfvaardigheid te ondersteunen, om teksten te vertalen of om een kwestie vanuit een ander standpunt te bekijken. Pogingen om ChatGPT en andere AI te vertragen of stoppen zijn zinloos. De discussie moet gaan over hoe we AI zinvol kunnen inzetten in het (e-)leren, om de leerwinst te verhogen en doceerkwaliteit te ondersteunen.

De aanbevelingen van de onderwijskoepels speelden hier al op in. Zo raden ze scholen aan om de focus te verleggen naar procesevaluatie en minder op het eindproduct. Het is ook zaak om de opdracht uitdagend te maken en de inhoud los te maken van algemene kennis. Voor hen biedt AI kansen om te werken aan competenties als mediawijsheid, is het een manier om leerkrachten te ondersteunen en kunnen taalleerkrachten het als hulpmiddel inzetten.

In het hoger onderwijs worden in AI al mogelijkheden gezien voor de productie van leercontent en -activiteiten, op voorwaarde dat die streng gecontroleerd wordt. Ook voor de evaluatie en feedback op inhoud – wat anders enorme veel tijd vraagt van de docenten, kan AI een lastenverlaging betekenen. AI wordt nu al ingezet in voorspellingstools – al rijzen daar ook weer ethische vragen – en voor individuele leerpaden.

ChatGPT is leuk – vraag hem maar eens wat je vanavond kan eten – en handig. Alleen: ChatGPT is geen god. Hij maakt fouten en spreekt zich niet uit over bepaalde ethische kwesties. De teksten missen ook een menselijk, creatief randje. Zie het vooral als een heel toegankelijke, makkelijk toepasbare tool die een enorme hulp kan zijn om snel taalkundig correcte content te produceren. En spring vooral nu al op de AI-kar, want de tijden veranderen snel.

Bron: infosessie Acco